کشور استرالیا چگونه در حوزه وقف و امور خیریه رشد کرده است؟

روند توسعه و وضعیت موجود وقف و امور خیریه در کشور استرالیا

در این مقاله ابتدا روند تاریخی توســـعه بنیادهای خیریه در اســـترالیا شرح داده شده و ســـپس وضعیت موجود موضوعات مختلف در زمینه امـــور خیریه از قبیل فعالیتهای عمده خیریه، تعداد مؤسسات، حجم کمکهای مالی و غیره بررسی شده است. با راسخون تا آخر مقاله همراه باشید.

روند تاریخی توسعه بنیادهای خیریه در استرالیا

قدیمی ترین بنیاد بشردوســـتانه در اســـترالیا موسســـه وایت بنولنت است که در سال 1881 در آدالید تأسیس گردید. پس از آن، اولین بنیاد خیریه خصوصی در استرالیا، بنیاد ویکتوریا، در سال 1983 توسط هیئت امنا بانک ای.ان.دی.زد 3 تأسیس شد.

اولین بنیاد خیریه عمومی، بنیاد تاســـمانیا در سال 1995 و بنیاد ملبورن در سال 1997 تأسیس شده اند. در سال 2000، بنیاد روستایی و بازسازی محلات با هدف توسعه بنیاد انجمنها تأسیس گشت و با اعطای کمکهای مالی، به مطالعات امکان سنجی و راه اندازی پروژه ها در روستاها و محلات استرالیا کمک نمود.

این بودجه ها از دپارتمان حمل و نقـــل و خدمـــات منطقه ای دولت اســـترالیا و همچنین از صندوق ســـیدنی مایر بانک ای.ان.زد و بنیاد پرت تامین شدند.

ایـــن ابتـــکار عمل در پاســـخ بـــه نگرانیها دربـــاره تمرکز دولـــت بر توســـعه خدمات در شـــهرهای بـــزرگ و کاهش خدمات در مناطق روســـتایی انجام شـــد.

همچنین در ســـال 2000 ،ســـازمان بشردوســـتی اســـترالیا، حمایت و پشـــتیبانی از بنیادها را یکـــی از اهداف اصلی خود قرار داد. علاوه بر این بودجه کمکی از سوی بنیاد چارلز استوارت تهیه شد.

رشـــد بســـیار ســـریعی شـــکل گرفت و در مـــارس 2008 تعـــداد بنیادهای تأسیس شـــده در اســـترالیا که در حوزه های مختلف فعالیت میکردند، به 30 عدد رســـید. در ســـال 2008 بنیاد انجمن خیریه ای در مناطق خارج از شـــهر تأسیس شد که سه منطقه دولت محلی ملبـــورن را تحت پوشـــش قرار مـــیداد. اولین فعالیـــت این بنیاد، خدمات اشـــتغال برای کارجو یان ناامید بود.

در همین ســـال، بنیادی برای نهادهای روستایی و مناطق تازه تأسیس، با استفاده از بودجه دولتی، برنامه حمایتی از بنیادهای اجتماعی روســـتایی را آغاز کرد. در سال اول، بودجه پشـــتیبانی برای اشتغال یک رو ز در هفته کارمندان پاره وقت پرداخت میشود. در سال دوم، نهاد باید 50 درصد از بودجه ای را که بنیاد حمایتی به آن داده بود تولید نماید.

در سال سوم بازگشت سرمایه باید به 100 درصد برسد. بدین ترتیب بنیاد همواره در تلاش برای بازگرداندن سرمایه میباشد و میتواند در این راستا تواناییهای خود را نیز ارتقا دهد.

در ســـال ۲۰۰۹، دولت و یکتوریا برنامه رقابت ســـرمایه گذاری مالی را آغاز نمود و اعلام نمود که دوازده بودجه کمکی به بنیادهای اجتماعی اختصاص خواهد داد تا آنان بتوانند توانایی های خود را در فعالیت های موردن ظر دولت، نشان دهند.

هر بودجه صد هزار دلار بوده و چنانچه در طول یک سال آن بنیاد اجتماعی بتواند 100 هزار دلار دیگر آن را افزایش دهـــد، دولـــت نیـــز 200 هـــزار دلار بودجه اضافه بـــه آن نهـــاد تخصیص خواهـــد داد.

درآمد به دســـت آمده از مجمـــوع بودجـــه 400 هزار دلاری، بـــرای طرح های توســـعه ای مهم هزینه میشود. تا کنون هفت بودجه 100 هزار دلاری پرداخت شده است و چهار بنیاد توانسته اند 200 هزار دلار اضافه را نیز دریافت نمایند.

هم اکنـــون بنیادهای خیریه را میتوان در تمام ایالتها و ناحیه های اســـترالیا به غیر از سرزمینهای شـــمالی یافت. سرزمینهای شمالی بســـیار کم جمعیت و بی ثبات بوده و سن متوسط جمعیت جوان است.

وضعیت موجود وقف و امور خیریه در کشور استرالیا

آمارهـــا نشـــان می دهد، میـــزان کمکهـــای خیرخواهانه در اســـترالیا در حـــال افزایش اســـت. آمار موجود حاکی از آن است که مقدار متوسط کمکهای مشمول کسر مالیاتی پرداخت شده توسط مالیات دهندگان استرالیایی در سال 2010-2011 در حدود 461/47  دلار (به ازای هر مالیات دهنده) بوده است که این مقدار 2 برابر دهه گذشته و بسیار بیشتر از نرخ تورم در این دوره است.

برنامه های کمک در محیط های کار در سال 2010-2011 به طور قابل توجهی پیشرفت داشـــته است و در حدود 50000 کارمند جدید در این برنامه عضو شده اند و موجب شده اســـت میزان بخشـــش در محیط کار به 33 میلیون دلار برســـد که 43 %نســـبت به ســـال گذشته رشد داشته است.

یافته هـــای کلیدی گزارش سالانه کمیســـیون خیریه هـــا و ســـازمان های غیرانتفاعی استرالیا در سال 2014 به قرار زیر است.

تخمین زده شده است که حدود 600000 سازمان غیرانتفاعی در استرالیا وجود دارد که تنهـــا 54000 عـــدد در کمیســـیون خیریه ها و ســـازمان های غیرانتفاعی اســـترالیا ثبت نام کرده اند.

خیریه ها سهم قابل توجهی در اشتغالزایی در استرالیا دارند به گونه ای که بیش از 900 هزار نفر(حدود 8 % شـــاغلان) در این بخش مشـــغول به کار هســـتند و ســـهم آن در تولید ناخالـــص داخلـــی اســـترالیا بالغ بر 103میلیارد دلار اســـت کـــه در حـــدود80 %از این درآمد متعلق به 5 %از خیریه ها اســـت(خیریه ای بزرگ). در ســـال 2014 خیریه های اســـترالیا حدود 95 میلیارد دلار جهت اهداف خیرخواهانه خود هزینه کرده اند.

44 %خیریه ها در اســـترالیا بدون پرداخت حقوق بـــه کارکنان خود فعالیت میکنند و 80 %خیریه ها نیروی داوطلب جذب میکنند.

خیریه های اســـترالیا به طور متوســـط 33 سال ســـابقه و در حدود 6 %خیریه ها بیش از 100 سال سابقه فعالیت دارند.

بـــه لحـــاظ حجم درآمد مالی، ســـهم خیریه های فعـــال در زمینه آمـــوزش و تحقیقات 36 ،%سالمت 29 %و توسعه و تهیه مسکن 8 %بوده است.
ســـهم قابل توجهـــی از خیریه هـــا در اســـترالیا بـــدون اســـتخدام کارمنـــدان حقوق بگیر فعالیـــت میکننـــد. در شـــکل بالا درصـــدی از خیریه هـــا فعـــال در هـــر حوزه کـــه بدون کارمنـــدان حقوق بگیـــر فعالیـــت میکنند، نشـــان داده شـــده اســـت. 86/8 % بنیادهای بشردوســـتانه و59/5 % خیریه هـــای بین المللـــی بدون اســـتخدام کارمنـــدان حقوق بگیر فعالیت میکنند.
 
به طور تقریبی نیمی از خیریه های اســـترالیا هم دارای کارمند هستند و هم داوطلب. از مجمـــوع 35/214 خیریـــه کـــه در ســـال 2014 اطلاعات خـــود را در اختیار کمیســـیون خیریه هـــا و ســـازمانهای غیرانتفاعـــی قرار دادند، حدود 47 %حداقل یـــک کارمند و یک داوطلب، 35 %دارای داوطلب اما بدون کارمند، 8 %فاقد داوطلب و باقی خیریه ها بدون هیچ کارمند و یا داوطلبی فعالیت میکردند.
اکثـــر خیریه هـــای فعال در اســـترالیا بـــه لحاظ ســـاختار قانونـــی به صـــورت نهادهای رسمی(ثبت شده) هستند. در شکل پایین نسبت ساختار قانونی خیریه های استرالیا در سال 2014 نشان داده شده است.
کمیســـیون خیریه ها و ســـازمان های غیرانتفاعی استرالیا مؤسسات خیریه را بر اساس درآمد سالانه در ســـه گروه کوچک، متوســـط و بزرگ دســـته بندی کرده است. مؤسسات خیریه کوچک درآمدی کمتر از 250 هزار دالر در ســـال، مؤسســـات متوسط درآمدی بیش از 250 هـــزار دالر و کمتـــر از یکمیلیـــون دالر در ســـال و مؤسســـات بزرگ درآمـــدی بیش از یکمیلیون دلار در ســـال دارا هســـتند. در سال 2014 مؤسســـات خیریه کوچک بیشترین سهم (64 %) را در میان مؤسسات خیریه در استرالیا داشتند.
آمارها نشان میدهد، در سالهای اخیر به طور میانگین در هر سال حدود 100 صندوق خیریه خصوصی و دولتی در استرالیا ایجاد میشود.
در ماه های ابتدایی تأســـیس کمیسیون خیریه ها و سازمانهای غیرانتفاعی استرالیا، 1000 موسســـه خیریـــه ثبت نام کردند. نمونه هایی از این مؤسســـات توســـط تیم تحقیقاتی مـــورد آنالیـــز قرارگرفتـــه و با 250 ســـازمان ثبت شـــده قبلی مقایســـه شـــدند تا بدینوســـیله چگونگی رشـــد بخش عام المنفعه در اســـترالیا مشـــخص شـــود. نتایج ز یر خالصه ای از یافتههای این تحلیل است:

- بیشـــترین مؤسسات مربوط به بخش آموزش و پرورش بوده است.(با میزان 445 مورد از 1000 موسسه)
ً
- تقریبا نیمـــی (48 %) از مؤسســـات خیریه تنهـــا یکی از اهـــداف خیرخواهانـــه را دنبال کردند.

- کـــودکان عمده تریـــن بخش مورد حمایت توســـط مؤسســـات خیریـــه را در بـــر میگیرند. (52.%)

- فعالیتهای خیریه در حفظ منافع زنان، میزان 33 %را به خود اختصاص داده است.

- 28 %مؤسســـات تنها یک گروه را تحت پوشـــش قرار دادند و 41 %مؤسســـات بین 2 تا 5 گروه افراد را موردحمایت قراردادند.
در اســـترالیا مانند بسیاری از کشورهای دیگر، دانشـــگاهها یکی از مهمترین موقوفات هســـتند و داراییهای وقفی منابع مالی قابلتوجهی برای دانشگاهها محسوب میشوند.
 

رتبه بندی مؤسسات خیریه در استرالیا

1مؤسســـهای.ام.آر که یک مشـــاو ر تحقیقاتی اســـت، در استرالیا هرســـاله 40 خیریه برتر استرالیا را بر اساس میزان نوآوری، محیط کار، مدیریت، رهبری و مدیریت مالی، رتبه بندی مینماید. به عنوان بخشی از مطالعه از 2217 استرالیایی نظرسنجی شده است.

این رتبه بندی نشـــان میدهد، خیریه های جهانی فعال در اســـترالیا مانند اکســـفام و یونیسف رتبه پایینتری نسبت به خیریه های بومی استرالیا دارند. این نظرسنجی نشان میدهد مردم استرالیا هنوز به سازمانهای غیرانتفاعی به عنوان یک صدای مورد اعتماد جامعه نگاه میکنند.


شـــاخص اعتبار (خوشنامی) خیریه هرســـاله توسط ای.ام.آر ســـنجیده و گزارش میشـــود. این شـــاخص تنهـــا بر اســـاس نظـــر مصرف کنندگان (مـــردم) تعیین میشـــود و اطلاعات گزارش شـــده توســـط خود خیریهها نقشـــی در آن ندارد. این موسســـه همچنین شاخص اعتبار (محبوبیت) شرکتها، شهرها و کشورها را نیز گزارش مینماید.

اکثر مؤسسات برتر (به و یژه 20 مؤسسه اول) در زمینه ارائه خدمات پزشکی و سلامت فعال هستند. اولین مؤسسه بانام خدمات پزشکی پروازی رویال استرالیا به ارائه خدمات پزشکی سیار و او رژانسی میپردازد که در بخش بعدی توضیح داده خواهد شد.

بر اســـاس آمار بنیاد امور خیریه در سال 2014 کشور استرالیا رتبه پنجم را در میان کشورهای جهان به لحاظ میزان بخشندگی را به خود اختصاص داده است.

شـــاخص بخشندگی در دنیا یک گزارش سالیانه است که توسط بنیاد امور خیریه با اســـتفاده از داده های جمع آوری شده توسط شـــرکت تحقیقاتی گالوپ، منتشر میشود و ِبه رتبه بندی بیش از 140 کشـــور دنیا از نظر میزان خیّر بودن مردم می پردازد.

در این تحقیق حدود 1000 پرسشنامه در هر کشور میان گروه های نمونه توز یع میگردید. افراد منتخب در نمونـــه آماری به گونهای انتخاب میشـــوند که تمامی مناطق (حتی مناطق روســـتایی) و طبقه های اجتماعی را شـــامل شـــوند. در کشـــورهای بزرگتر مانند چین و روســـیه تعداد پرسشنامه ها به 2000 عدد افزایش یافت.

این پرسشنامه شامل سه سؤال اصلی است:
- آیا در ماه گذشته پولی به سازمانهای خیریه اهدا نموده اند؟

- آیا فعالیت داوطلبانهای در مؤسسات خیریه انجام میدهند؟

- آیا به افرادی که نیازمندان را نمیشناسند برای انجام کار خیر کمک میکنند؟

این شـــاخص بر اســـاس ســـه معیار کمـــک به خارجیـــان، کمک مالی بـــه خیریه ها و اختصاص زمان برای کار داوطلبانه تعریف شده است که کشور استرالیا به ترتیب امتیاز 6۶ ،۷۲ و ۴۰ درصد را کسب کرده است.

مرکز پیشـــرفت جهانی در انســـتیتو هادسون برای اولین بار به معرفی و بررسی شاخص ســـهولت کمکهای بشردوســـتانه 64 کشـــوردنیا (81 % جمعیت جهان) در تمام قاره ها پرداخته اســـت و میزان توانایی آنها در ایجاد محیطی برای فعالیتهای بشردوســـتانه را مورد مطالعه قرار داده است.

بر اســـاس ســـه شـــاخص میزان ســـهولت فعالیت بشردوســـتانه کشـــورها رتبـــه بندی شده است:

1 )سهولت ثبت نام و فعالیت سازمان های جامعه مدنی،

2 )سیاست های مالیاتی برای کسری، معافیت و امتیازهای مالیاتی،

3 )سهولت ارسال و در یافت پول نقد و کالا از مرزها

این شـــاخص به کشـــورها امتیـــازی بین 1 تـــا 5 اختصاص میدهد که عـــدد 1 معرف فضایی اســـت که مانع فعالیتهای بشردوســـتانه میشـــود و عـــدد 5 مختص به فضای حامی فعالیتهای بشردوستانه است.

رتبه کشور استرالیا در شاخص کلی ســـهولت بخشـــندگی 4/2 ،سهولت ثبت نام و فعالیت ســـازمانهای جامعه مدنی 4/9 ، سیاســـتهای مالیاتی برای کســـری، معافیت و امتیازهای مالیاتی4 و سهولت ارسال و در یافت پول نقد و کاال از مرزها 8.3 است

منبع: 
آشنایی با نظام مدیریت وقف و امور خیریه در کشور استرالیا
* این مقاله در تاریخ 1402/7/4 بروز رسانی شده است.